Γιωτα Κριλή - Η λογοτέχνις της ελληνικής παροικίας στο Σύδνευ, γράφει για την Ελλάδα, που δεν ενηλικιώθηκε ποτέ..

Γράφει και επιμελείται ο

Γιώργος Αθανασιάδης

Δικηγόρος – Θεατρικός συγγραφέας

0421 969 172

e-mail:  athanasiadis.g@hotmail.com

Οπως πάντα πίστευα και εγώ, σαν πολλές μυριάδες ανθρώπων πρίν, τώρα και μετά απο μένα τον ασήμαντο, τα πάντα «εκ συμπτώσεως». Αυτό άλλωστε, παλαιότερα από μένα το είπε ο Σόλων ο Αθηναίος στον Κροίσο. Γνωστή η ιστορία και ίσως θεωρηθεί ότι αντιγράφω τα λόγια εκείνα του Σόλωνα. Οχι όμως, αν και βέβαια τα λόγια εκείνα τάμαθα παιδί μικρό στο σχολείο και τώρα
πια που έχει αρχίσει η αντίστροφη μέτρηση στην πορεία της ζωής μου, προς το σημείο μηδέν, διαπιστώνω πως η «σοφία» δεν είναι τίποτα παραπάνω, παρά εκτίμηση και αξιοποίηση των προσλαμβανουσών που έχει ο καθένας μας στη διάρκεια της ζωής του. «Φιλοσοφών» λοιπόν «ανευ μαλακίας» πιστεύω, παρασύρθηκα πάλι απο την ροή του λόγου, όχι όμως ξεφεύγοντας πολύ απο το θέμα και τούτο διότι, στη ροή της ζωής συμπτωματικά γνώρισα κάποιο απόγευμα την Κα Γιώτα Κριλή, εξαίρετη Ελληνίδα επιστήμονα, καθηγήτρια και συγγραφέα απο τα εκλεστά μέλη της δυστυχώς γηράσκουσας παροικίας μας εδώ στο Σύδνευ. 

Η Κα Γιώτα Κριλή, είναι μιά ίσως από τις τελευταίες Ελληνικές κυριολεκτικά ψυχές και πνεύματα της παροικίας μας εδώ, αλλά τολμώ να πώ και της μητροπολιτικής Ελλάδας μιάς Ελλάδας που βρίθει πλέον ανοησίας, αδιαβάθμητης ευήθειας, ραγιαδισμού, ρουσφετιού, μικρότητας, αμάσητης θρησκοληψίας, ελεεινολογίας, ριψασπιδισμού, υποταγής, δουλοπρέπειας, μιζέριας και τελειωμό δεν έχει η λίστα των χαρακτηρισμών για την πατρίδα μας στις αρχές του 21ου αιώνα, σύμφωνα με την χριστιανική χρονολόγηση. Για χάρη όμως της απόδοσης δικαίου, θα ήταν μωρόν μάλλον να μη αποδοθούν τα εύσημα σε λίγες χιλιάδες ίσως, συμπολίτες μας εκεί στην Ελλάδα, που αποτελούν μια μικρή μειονότητα σκεπτομένων και ελεύθερων πνευμάτων, όπως αρμόζει στην έννοια του Ελληνα. 

Η αναφορά της προηγούμενης παραγράφου και οι χαρακτηρισμοί αυτοί που αποδίδονται από τον γράφοντα στους νεοέλληνες συμπατριώτες μου, έχει τον λόγο ύπαρξης της, δεν είναι ασύνδετη με το θέμα και δεν γράφεται μόνο για να επισύρει αρνητικά σχόλια για τον γράφοντα ίσως και ύβρεις εναντίον μου, που αποτελούν και την προσφιλή μέθοδο των ανεκπαίδευτων, ελλειματικών στην χρήση του λόγου προς αντιμετώπιση εκείνων που τους ενοχλούν, υπό τη προϋπόθεση της κατανόησης των γραφομένων, βέβαια. Η ανυπαρξία κρίσης, σκέψης και παρατηρητικότητας των νεοελλήνων, ως αποτέλεσμα εθελουσίας εξάρτησης από κέντρα λήψης αποφάσεων της αλλοδαπής και επιβολής ενός απόλυτα δογματικού τρομογενούς τρόπου σκέψης και αποδοχής δίκην μαθηματικών αξιωμάτων, μέσα από μια διαδικασία θρησκοληψίας, οδήγησε ένα άλλοτε περήφανο έθνος, σ αυτό που είναι σήμερα, ένα εκφυλισμένο σύνολο ανθρωποειδών. Το όλο σκηνικό αυτό, έχει απόλυτη σχέση και με τις καταστάσεις που αναφέρονται και ιστορούνται, μέσα απο τα δύο ιστορικά μυθιστορήματα της Κας Γιώτας Κριλή, των οποίων ευτύχησα να μετέλθω ως αναγνώστης και μελετητής. Τα δύο μυθιστορήματα στα οποία αναφέρομαι είναι τα δύο πρώτα μιας τριλογίας με γενικό τίτλο «Τα μονοπάτια της ελευθερίας».

Το πρώτο χρονολογικά ιστορικό μυθιστόρημα, είναι το βιβλίο «ΚΑΤΑΒΟΛΕΣ» και το δεύτερο το βιβλίο «ΚΥΠΑΡΙΣΣΟΜΗΛΟ», για τα οποία ο λόγος ευθύς παρακάτω, μετά την έκθεση στο παρόν, ενός μικρού και σύντομου βιογραφικού της κας Γιώτας Κριλή.

ΣΥΝΤΟΜΟ ΒΙΟΓΡΑΦΙΚΟ

Η Παναγιώτα Σπ. Κριλή (γνωστή ως Γιώτα Κριλή) γεννήθηκε στο Κεραστάρι Αρκαδίας το 1937 και μετανάστευσε στην Αυστραλία το 1959. Τελείωσε νυχτερινό γυμνάσιο και απεφοίτησε από το Πανεπιστήμιο του Σύδνεϋ με πτυχίο φιλολογίας και δίπλωμα παιδαγωγού.

Δίδαξε Ελληνικά και Αγγλικά σε Γυμνάσια και Παιδαγωγική στο Πανεπιστήμιο του Σύδνεϋ. Υπήρξε ακούραστη ακτιβίστρια σε θέματα πολιτικής και παιδαγωγικής και εξέδωσε τη γνωστή, πρωτοποριακή σειρά εκπαιδευτικών βιβλίων Κοντά στη Γλώσσα．Το λογοτεχνικό της έργο το οποίο είναι σε δίγλωσση μορφή έχει εκδοθεί σε ανθολογίες, περιοδικά και εφημερίδες.

Τα δύο ιστορικά μυθιστορήματα της συγγραφέως τα «ΚΑΤΑΒΟΛΕΣ» και «ΚΥΠΑΡΙΣΣΟΜΗΛΟ» αναφέρονται σε μία απο τις πιό σημαντικές ιστορικές περιόδους της πορείας του έθνους των Ελλήνων.  Αφετηρία της ιστορικής καταγραφής της  με τα συνοδεύοντα αυτήν μυθοπλαστικά στοιχεία, αποτελεί η έναρξη της επανάστασης του 1821 και η εξέλιξη των γεγονότων μετά απο αυτήν, στο μέν πρώτο χρονολογικά βιβλίο ΚΑΤΑΒΟΛΕΣ μέχρι το έτος 1828 και στο δεύτερο KΥΠΑΡΙΣΣΟΜΗΛΟ στην επέκεινα περίοδο μέχρι το έτος 1854.  Η εξιστόρηση των γεγονότων δοσμένη στον αναγνώστη, σύνοδεύεται από αυτούσια μεταφορά των ιστορικών πηγών και κειμένων, που αποδεικνύουν του λόγου τα αληθή και στα δύο μυθιστορήματα, με τρόπο γλαφυρό και γλώσσα απλή, χωρίς εννοιολογικούς προβληματισμούς και δυσνόητα σημεία. Το εγχείρημα της αυτό αποτελεί και το επίτευγμα  της σωστής χρήσης της γνώσης και της τέχνης του λόγου απο τη συγγραφέα. Πλούσιος λόγος, εύροη ανάγνωση και σωρεία λαογραφικών στοιχείων, απο την καθημερινότητα των ανθρώπων της εποχής εκείνης.

Η ζωή στην Ελληνική επαρχία και στο επίκεντρο εξέλιξης των πολεμικών και πολιτικών γεγονότων, αποτελούν και το στόχο του γνωσιολογικού σκοπού της συγγραφής των έργων αυτων,  των Καταβολών και του Κυπαρισσόμηλου. Η ομοιογένεια στην χρήση της γλώσσας και ο τρόπος γραφής και στα δύο βιβλία, ταυτοποιούν την συγγραφέα και τη μοναδικότητα της στο λογοτεχνικό στερέωμα. Σε εμάς τους παλαιότερους, εν πολλοίς θυμίζει η συγγραφέας τον τρόπο γραφής των νεοελλήνων λογοτεχνών του τέλους του 19ου και μέχρι τα μέσα του 20ου συγγραφέων, απέχοντας όμως απο ορολογίες ή εκείνο το γλωσσικό ιδίωμα με χρήση στοιχείων καθαρεύουσας γλώσσας αναμεμειγμένων με το δημώδες γλωσσικό ιδίωμα. Η γλώσσα της απλή, καθαρή δημοτική γλώσσα, με λεξιλόγιο που περιέχει τοπικά γλωσσικά στοιχεία της Αρκαδίας, πολλά απο αυτά κοινά και σε άλλα μέρη της Ελληνικής επαρχίας και της Μικράς Ασίας, αποδεικνύοντας  την εθνική και πολιτιστική ομοιογένεια του έθνους. Στο σημείο αυτό θέλω μόνο να πώ ότι και εγώ ως αναγνώστης, με εξ ανατολής οικογενειακές καταβολές, συνήντησα λέξεις του ιδιώματος της συγγραφέως, που χρησιμοποιούσε και η δική μου οικογένεια και θεωρούσαν ότι τις έφεραν απο τη Πολη και τη Μικρά Ασία, ενώ με ελάχιστες διαφορές στη προφορά ήταν ακριβώς οι ίδιες και επομένως δεν χρειάστηκε κάν να ανατρέξω στο λεξιλόγιο στο τέλος του βιβλίου. 

Η αλήθεια των περιγραφομένων ιστορικών γεγονότων, η απαξίωση των αγωνιστών και ηρώων της επανάστασης, ο ρόλος των κοτζαμπάσηδων και των ξένων στα πολιτικά δρώμενα του νεοσύστατου, και απο συστάσεως του ήδη θνησογενούς κράτους, οι διαρκείς προδοσίες, οι διώξεις και εκτελέσεις των αγωνιστών, καθώς και ο αγώνας του λαού για δημοκρατία, ισονομία, δικαιοσύνη και δίκαιη κατανομή του πλούτου, ως στοιχείων της επανάστασης, αποδίδονται άψογα απο την συγγραφέα με αναφορά και αυτούσια έκθεση των ιστορικών πηγών.

Τα δύο έργα αυτά της συγγραφέως μέσα απο το οπτικό πρίσμα της ζωής δύο μικρών κοινοτήτων της ορεινής Αρκαδίας απεικονισμού της ευρύτερης κοινωνίας της εποχής, που στο μικρόκοσμο της καθημερινότητας τους, το Αρκαδοχώρι και το Πεταλοχώρι γίνονται και αυτά τα επίκεντρα των κοινωνικών και πολιτικών εξελίξεων του νεογέννητου κράτους. Καθημερινότητα, ενότητα, αγάπη, αλληλοϋποστήριξη, ηρωισμός αλλά και μικρότητες, ατομικά οικονομικά και πολιτικά συμφέροντα, ενώνουν σε ηρωϊκές πράξεις και μάχες αλλά και διχάζουν δημιουργώντας εμφυλιοπολεμικό κλίμα, σε αυτές τις δύο μικρές κοινωνίες , καθρέπτες της ευρύτερης κοινωνίας της εποχής. Κυβερνήσεις ανδρείκελων εξαρτώμενων, όμοιων με τις σύγχρονες κυβερνήσεις της πατρίδας μας, πολιτικοί διχασμένοι ανάμεσα στις προσταγές των ξένων αφεντάδων τους, εκτελεστικά όργανα εξωελλαδικών κέντρων, παραγκωνίζουν, διώκουν, σκοτώνουν τους αγωνιστές της ελευθερίας. Σύμβολα ιστορικά και εθνικά προσωποποιημένα στα πρόσωπα ηρώων όπως ο Κολοκοτρώνης και ο Νικηταράς, ή κλείνονται στη φυλακή απο την πλουτοκρατία και τους εκάστοτε καπετάν Νενέκους της εποχής ή πεθαίνουν ξεχασμένοι ζητιάνοι τυφλοί στους δρόμους του Πειραιά. 

Η εξιστόρηση των γεγονότων αυτών, μέσα απο την απλότητα, ειλικρίνεια και ευγένεια του λόγου της συγγραφέως, αποτελεί ίσως μία απο τις λίγες ειλικρινείς και ιστορικά ακριβείς αφηγήσεις και μεταφορές  γεγονότων άγνωστων για τους νεοέλληνες αδαείς. Ο παραλληλισμός των καταστάσεων και των γεγονότων εκείνης της εποχής, όπως ιστορούνται απο το πολυσήμαντο αυτό έργο της συγγραφέως , μέσα απο τα δύο ιστορικά της μυθιστορήματα, αποδεικνύουν το αυτονόητο. Η Ελλάδα μέχρι σήμερα είναι ένα κράτος, ένας έθνος απο τη νεώτερη σύσταση του σε αυτοτελή κρατική οντότητα που δεν ενηλικιώθηκε ποτέ. Τίποτε δεν έχει αλλάξει απο την εποχή εκείνη, πέρα απο κάποια ισχνά διαλείμματα.

Μέσα από το έργο της η συγγραφέας δεν αναδεικνύεται μόνο ως εξαίρετη λογοτέχνις αλλά κατα τη ταπεινή μου άποψη και ως ιστορικός, βαθειά ερευνήτρια του ελληνισμού. Αφαιρουμένων των αρνητικών στοιχείων και γεγονότων της εποχής εκείνης, στέκεται εμφατικά στα μεγάλα ηρωϊκά δρώμενα των ημερών εκείνων και αποδίδει με την περιγραφή της τις νενομισμένες τιμές. Ταπεινά συναισθήματα δεν διαφαίνονται στη γραφή της, ούτε στοιχεία μνησικακίας για ότι αρνητικό περιγράφει, αλλά με πνεύμα αξιοπρέπειας που προκαλεί ανατριχίλα και συγκίνηση, προσπαθεί να συγκεράσει τις αντιθέσεις και μέσα απο τις ωμότητες και βιαιοπραγίες που έγιναν στις εποχές του παρατεταμένου μετεπαναστατικού εμφυλίου πολέμου να αναδείξει τις πραγματικές διαστάσεις του προβλήματος του σύγχρονου νεοελληνικού έθνους.