«Εν Ιορδάνη βαπτιζομένου σου Κύριε...»

Γράφει ο Γιώργος Αθανασιάδης

Δικηγόρος - Θεατρικός συγγραφέας

ΣΥΔΝΕΥ ΑΥΣΤΡΑΛΙΑ

email: athanasiadis.g@hotmail.com.au

Tel" 0421969172

«Εν Ιορδάνη βαπτιζομένου σου Κύριε...»

Την 6^η Ιανουαρίου κάθε χρόνο, o χριστιανικός κόσμος εορτάζει

την ημέρα της βάπτισης και φανέρωσης της θεότητας του Ιησού Χριστού, ως αναπόσπαστο μέρος της Τριαδικής θεότητας της χριστιανικής πίστης και λατρείας. Ο Ιησούς προσελθών στον Ιορδάνη ποταμό, κατεδέχθη την βάπτιση του από τον Ιωάννη τον Βαπτιστή. Καθαρμός της ανομίας της ανθρώπινης φύσης και των εγκλημάτων η βάπτιση και κάθαρση δια του ύδατος και ευλογία σώματος και ψυχής εις το όνομα του βιβλικού Θεού Ιεχωβά. Τα πλήθη των Εβραίων δια της βαπτίσεως υφίσταντο την κάθαρση από τον Ιωάννη  «τω καιρώ εκείνω» στις όχθες του ποταμού Ιορδάνου. Ο ποταμός είχε τις πηγές του στην λίμνη Τιβεριάδα της βόρειας Παλαιστίνης και χύνονταν στην Νεκρά Θάλασσα, μεταφέροντας άφθονα  μεταλλικά  στοιχεία  διασχίζοντας την έρημο. Αυτά σε συνδυασμό με την ύπαρξη αλάτων στην ίδια την υδάτινη μάζα της λίμνης, την καθιστούσε κυριολεκτικά  αβίωτη  για  οποιαδήποτε μορφή ζωής , εξ ού και η ονομασία της Νεκρά Θάλασσα. Ομως,  από την άλλη πλευρά ο Ιορδάνης ποταμός αποτελεί και την μοναδική υδάτινη φλέβα και πηγή ζωής για όλη την περιοχή της ερήμου που διασχίζει.

Η ύπαρξη του ποταμού, και η από αιώνων παρόχθια δραστηριότητα των νομαδικών λαών της περιοχής  κυρίως  Παλαιστινίων  (Φιλισταίων) αλλά και μετέπειτα εποίκων Εβραίων, αποτελούσε πηγή ζωής για τις παρόχθιες καλλιέργειες και την εκτροφή των κοπαδιών αιγοπροβάτων και ελάχιστων βοοειδών. Συνεπώς, ο ίδιος ο ποταμός είχε μία ιερότητα την εποχή εκείνη και φυσικά υπήρχε εν δυνάμει θεοποίηση των ιδιοτήτων του, σύμφωνα με τις δοξασίες των λαών της εποχής εκείνης. Αυτό εξ άλλου συνέβαινε σε όλη την περιοχή των χωρών περιμετρικά της Μεσογείου μιας περιοχής όχι ιδιαίτερα ένυδρης και ειδικότερα στις περιοχές νότια της Μικράς Ασίας και εν συνεχεία σε όλη την ακτογραμμή και εσωτερικά των χωρών της Βόρειας Αφρικής μέχρι τον Ατλαντικό ωκεανό. Η ζωοδόχος δύναμη του ποταμού ήταν επομένως δεδομένη και η οποιαδήποτε συγκέντρωση ύδατος στις ερημικές εκείνες περιοχές θεωρούνταν ότι είχε καθαρτικές ιδιότητες τόσο για το σώμα όσο και για την ψυχή του ανθρώπου. Η ευφορία που δημιουργεί στον άνθρωπο και ιδιαίτερα σε  εκείνους που ζούσαν στις άνυδρες περιοχές, προσέφερε ψυχική ανακούφιση και ανάταση και αμεσότητα επικοινωνίας με το θείο σε σχέση με την ταλαιπωρία και την δύσκολη ζωή της ερήμου.

Στην αρχαιότητα η σημασία του ύδατος ήταν καθοριστική για οποιαδήποτε μορφή θρησκευτικής λατρείας τόσο στις παγανιστικές θρησκείες όσο και στις μονοθεϊστικές επίσης. Στην αρχαία Ελλάδα η θρησκεία ήταν πολυθεϊσμός (και όχι δωδεκαθεϊσμός, όπως θέλουν και επιμένουν να την ονομάζουν ορισμένοι)  και  ήταν παγανιστική  όπως  απεκλήθη  μεταγενέστερα. Βεβαίως, οι χριστιανοί την απεκάλεσαν και σατανική (κατά το δόγμα της ύπαρξης του διαβόλου στην δική τους θεολογική θεωρία), όμως ο ορισμός παγανιστική, προέκυψε εκ της λέξεως παγά ή πηγή ύδατος. Η χρήση και η σημασία της ύπαρξης ύδατος πλησίων των ιερών της αρχαιότητας είχε πρακτική περισσότερο παρά θεολογική σημασία και ο λόγος είναι απλός. Η τέλεση θυσιών ζώντων ζώων επί των βωμών απαιτούσε την ύπαρξη άφθονου τρεχούμενου ύδατος για την καθαριότητα του χώρου, την πλύση των κρεάτων και γενικότερα για λόγους σχετικούς με την υγιεινή του χώρου. Κατά συνέπεια παγανιστική η αρχαία και πατρώα Ελληνική θρησκεία εκ της ανάγκης παρουσίας ύδατος στους λατρευτικούς χώρους.

Πλείστες  όσες αναφορές υπάρχουν στην Ελληνική αρχαιότητα σχετικές με καθαρμούς ψυχικούς και σωματικούς με την παρουσία επίσης θεραπευτηρίων (Ασκληπιείων) παραπλήσια σε πηγές ύδατος ή ποταμούς καθώς επίσης και θρησκευτικές τελετές εξαγνισμών και κάθαρσης που έχουν σχέση με το υγρό στοιχείο.  Η καθαρτική και θεραπευτική ιδιότητα του ύδατος, ακριβώς λόγω της με κορυφαίας αναγκαιότητας του για την ίδια την ζωή, εκφράζονταν όπως είπα ποικολότροπα στον αρχαίο και αρχαϊκό κόσμο και η λατρευτική του χρήση ομοίως απ΄ αρχής της ζωής της ανθρωπότητας. Στην Αρχαία Αθήνα η χρήση του ύδατος ακόμη και του θαλασσίου  για λατρευτικούς σκοπούς ήταν ζωτικής σημασίας. Η θεοποίηση του ίδιου του υγρού στοιχείου με την μορφή του Τιτάνα Ωκεανού, ή η θεοποίηση ποταμών όπως του Ενιπέα, του Αλιάκμονα και πολλών άλλων, καταδεικνύει αυτή ακριβώς την σημασία του υγρού στοιχείου, πέραν της χρήσης του ως βασικού ζωτικού στοιχείου και περαιτέρω ως οδού επικοινωνίας (ναυτιλία) και πολιτισμού.

Στην  αρχαία  Αθήνα, εορτάζονταν τα Παναθήναια, τα μεν μικρά κάθε χρόνο, τα δε μεγάλα κάθε τέσσερα χρόνια. Στον εορτασμό προς τιμήν της πανσέπτου μεγάλης Αειπαρθένου Θεάς Αθηνάς οι Αθηναίοι, έφεραν από τον ιερό ναό του Παρθενώνος το ξόανο της Θεάς, με τον πέπλον με τον οποιον εκαλύπτετο  από  νεαρές παρθένες της πόλεως. Εν συνεχεία μετέφεραν εν πομπή το ιερόν ξόανον και τον πέπλον στην θάλασσα (στην περιοχή του Φαλήρου) και τα «έπλεναν», καθαίροντας παράλληλα και αγιάζοντας τα ύδατα των θαλασσών για την καλή ναυσιπλοΐα και γενικότερα για την κάθαρση των ανθρώπων αλλά και για την καταπολέμηση της ανομβρίας κλπ.

Αιώνες μετά από την αρχέγονη αυτή και διαρκή λατρεία του υδάτινου στοιχείου από τους αρχαιότερους των λαών,  από τον χριστιανισμό και κύρια περί τον 4^ο αιώνα μ.Χ. καθιερώνεται και η εορτή του αγιασμού των υδάτων, συνδεόμενη άμεσα με την φανέρωση της τριαδικής υπόστασης και μετάλλαξης του ερημικού θεού Ιεχωβά και η όλη διαδικασία αποτελεί αντιγραφή αρχαιότερων παγανιστικών δοξασιών, για τις λατρευτικές ανάγκες της νέας θρησκείας, η οποία χρειάστηκε αιώνες μέχρι να φτάσει στην σημερινή λατρευτική της μορφή και δόγμα.

Τα Θεοφάνεια, αποτελούν φανέρωση της Θεϊκής Τριάδος κατά το δόγμα των χριστιανών.

«Εν Ιορδάνη βαπτιζομένου σου Κύριε, η της Τριάδος εφανερώθη προσκύνησις...»